BP bán tài sản ở Việt Nam

Tin này mới được BP loan báo tuần trước nhưng nhiều nước đã biết trước tin này cách đó 2 tuần, trong đó có Ấn Độ.

Việc bán tài sản của BP là 1 phần của chiến dịch tìm kiếm tiền mặt cho vụ tràn dầu ở mỏ Macondo, vịnh Mexico. Nếu bán nốt tài sản ở Việt Nam hiện nay, BP gần như không còn hiện diện trong lĩnh vực dầu khí tại Việt Nam. (chỉ còn 1 ít của lĩnh vực "cò mồi" là mua đi bán lại nguồn dầu thô cho nhà máy Dung Quất).

Vậy thì BP ra đi sẽ là lợi thế hay bất lợi cho dầu khí VN?

Cho đến trước thảm họa vịnh Mexico, BP đang là công ty dầu khí độc lập lớn thứ 2 thế giới, sau Exxon Mobil. Các dự án của BP tại VN luôn được cho là bài bản và chuyên nghiệp. Những người làm việc tại BP VN đều học hỏi được rất nhiều tại đây. Và có lẽ tin BP bán tài sản VN sẽ làm nhiều người nuối tiếc vì 1 đại gia dầu khí khăn gói ra đi. Rõ ràng sự ra đi như này nếu có quay trở lại sẽ không thể 1 sớm 1 chiều, mà tính bằng thập kỷ. Năm 2008 BP cũng đã trả lại 1 lô dầu khí khác trên biển Việt Nam sau khi bỏ khá nhiều tiền vào hoạt động sơ bộ của khu vực này. Đối với các nước nhỏ, và đang có tranh chấp biển như VN, việc có các đại gia dầu khí từ các nước lớn có mặt là 1 hỗ trợ rất lớn trên mọi mặt.

Tuy nhiên trên thế giới, BP lại đang là tâm điểm chỉ trích về sự an toàn của họ trong các công trình dầu khí.

Năm 2005, tôi từng ngưỡng mộ BP rất nhiều khi họ khánh thành công trình Thunder Horse. Đây là 1 giàn khoan kiêm khai thác dầu khí nặng nhất thế giới. Giàn này nặng khoảng 60.000 tấn. Xét về khối lượng thì nó bằng 2/3 cái tàu sân bay USS George Washington hầm hố đang tập trận ở Hàn Quốc.

Thế nhưng ngay khi ra biển, giàn Thunder Horse chưa kịp khai thác dầu thì đã bị nghiêng hơn 20 độ. Cũng may là khi đó chưa kịp khai thác dầu nên sự cố này không làm tràn dầu như vụ việc năm nay. Có điều giàn Thunder Horse phải mất hơn 2 tháng và hơn 200 kỹ sư của BP tập trung đưa ra các giải pháp để cho nó đứng thẳng lại.

Tuy nhiên vụ việc này chưa phải là khởi đầu các tệ hại. Trước đó vài tháng, một vụ nổ ở nhà máy lọc dầu của BP ở Texas City là vụ nổ nhà máy lọc dầu lớn nhất lịch sử Mỹ. Sau đó BP đã phải chịu phạt gần 400tr USD vì lý do an toàn.

Sau 2 sự cố năm 2005 thì năm 2009 lại có vụ rò rỉ đường ống dẫn dầu ở Alaska. Cũng may là dò đường ống nên kịp khóa van lại để sửa và số  lượng dầu tràn ra chỉ khoảng 50000 thùng, bằng 1 con tàu dầu nhỏ. Có điều cứ nói đến dầu tràn Alaska là người ta nghĩ đến thảm họa của con tàu Exxon Valdez bị tràn dầu năm 1989  khiến 1 triệu thùng dầu loang ra biển. Một triệu thùng dầu tràn tương đương với cả nước VN lấy toàn bộ xăng dầu nhiên liệu các loại trong 4 ngày đổ hết ra đường. Đó là để nói về mức độ ô nhiễm môi trường.

Còn bây giờ là vụ tràn dầu của BP. Vụ tràn dầu này xảy ra ở dưới đáy đại dương, sâu khoảng 1600m. Độ sâu này không một tàu ngầm hay con người nào lặn tới (trừ loại tàu ngầm Mir trong Titanic ấy). Và áp suất, nhiệt độ rất cao. Xử lý hoàn toàn bằng máy móc từ trên mặt biển. Mỗi ngày lượng dầu tràn khoảng 25-40 nghìn thùng và nó cứ phu phì phì dưới đáy biển từ hôm 21/4 đến giờ. Tính ra lượng dầu tràn đã vượt gấp hơn 2 lần con tàu Exxon Valdez năm xưa và BP đang là thủ phạm vụ tràn dầu lớn nhất thế giới.
Khác với Valdez nằm ở Alaska, trời lạnh và ít dân cư, dầu vón cục và thu gom dễ hơn. Còn vụ này nằm ở khu du lịch và đông dân cư là vịnh Mexico. Tiền đền bù sẽ lớn hơn rất nhiều. Nhưng chưa cần nói đến chi phí đó, chỉ cần nói đến nỗ lực khóa giếng phu dưới biển hiện nay cũng là cái máy ngốn tiền. Tại hiện trường liên tục có khoảng 14 con tàu túc trực cho các hoạt động, ngoài ra còn khoảng hơn 25 tàu khác làm dịch vụ phục vụ cho hoạt động của 14 con tàu to. Chi phí thuê các tàu này từ 20-300.000 USD/ngày và đó là cỗ máy ngốn tiền kinh hoàng, đến mức có lúc người ta nhẩm tính nếu diễn biến cứ kéo dài thì BP sạt nghiệp vì thế.


Hiện BP đang có chuỗi thành tích về an toàn kém nhất trong số các công ty dầu khí lớn. Hôm nọ nói chuyện với 1 anh bạn làm ở Chevron (công ty dầu khí của Mỹ, sau Exxon Mobil), anh ấy tròn mắt bảo tôi là đừng nhắc đến BP với họ. Họ quá sợ những sự việc của BP rồi. Trong khi đó BP vẫn đang là 1 biểu tượng lớn về sự thành công ở VN.

Rồi đây các tài sản của BP sẽ được bán đi. Ai sẽ mua lại chỗ này thì còn phải chờ các bên đàm phán. Có điều nhìn vào chuỗi những cái nhất như vậy của BP cũng ngại. Chắc sẽ phải có định giá hệ số rủi ro trong thương vụ M&A này.

Có điều nhắc thêm 1 tẹo là đường ống khí Nam Côn Sơn hiện nay đang là đường ống khí 2 pha dài nhất thế giới. Và nếu có sự cố gì trên đường ống này thì VN sẽ rơi vào thiếu điện trầm trọng vì đường ống này cung cấp năng lượng hơn 3000MW, hay 25% sản lượng điện Việt Nam.